De brede in plaats van de smalle weg…
De eerste lezing en het evangelie van deze 27ste zondag door het jaar gaan onmiskenbaar over het huwelijk en het absolute verbod van Jezus op echtscheiding tegen de gewone oudtestamentische praktijk in. Je zou zeggen: niemand kan daar om heen. En de predikant in een katholieke Kerk moet vandaag tegen de gangbare seculiere tendens preken over de onontbindbaarheid van het huwelijk en het christelijke en kerkelijke verbod op echtscheiding.
Wie schetst mijn verbazing toen ik vanmorgen de televisiemis uit Bergen op Zoom zag? De pastoor slaagde erin om het thema volledig te omzeilen. Hij begon met de uitspraak van God in het scheppingsverhaal: “het is niet goed dat mens alleen blijft”. Daaraan verbond hij terecht te conclusie dat God wilde dat de mens een maatje zou hebben. Maar toen ging op de generaliserende toer alsof God bedoeld zou hebben dat de mens altijd iemand aan zijn zijde zou hebben, het maakt niet uit wie. Het werd helemaal niet gespecificeerd: we hebben allemaal vrienden nodig en mensen om ons heen als tochtgenoten en zo moeten we ook voor elkaar zijn.
De kern van de genesisboodschap, dat God een vrouw schept om de mens terzijde te staan als “een hulp die bij hem past” en dat daarom de man zijn vader en moeder verlaat om zich te binden aan zijn vrouw en één vlees met haar te worden, werd door de pastoor volledig genegeerd. Er was geen woord te horen over Jezus die de oudtestamentisch Wet voltooit door het absolute verbod om het liefdesverbond van het huwelijk te verbreken. Geen woord over de sterke woorden van Jezus, die een nieuw huwelijk echtbreuk noemt. En iedereen weet dat echtbreuk de grote zonde is van het zesde gebod van de tien geboden. Bepaald geen sinecure in Gods ogen, bepaald geen sinecure met het oog op het eeuwig heil van de mens.
In de plaats daarvan wat algemeen gewauwel en gemeenplaatsen over samen optrekken en dat je kinderen niet mag uitsluiten, waar iedereen het al a priori mee eens is en waarvoor je geen homilie nodig hebt. Waarom gaat deze pastoor – en hij zal niet de enige zijn vandaag – voorbij aan de kern van de schriftuurlijke boodschap? Zo moeilijk is het toch niet? Voor iedere onbevangen lezer springt de boodschap er onmiddellijk uit? Waarom die uitwijkingsmanoeuvre?
Dat is uiteraard omdat die boodschap ongemakkelijk is voor de mens van deze tijd. Er vinden talloos veel echtscheidingen plaats. Iedereen, ook mensen onder het gehoor van mijnheer pastoor in de kerk, heeft er zelf of in eigen kring mee te maken. Veel mensen zijn het voor hun moreel gemak maar gaan rangschikken onder de veranderingen die nu eenmaal hebben plaats gevonden in onze samenleving. We kunnen daar toch niet over blijven denken zoals we in het verleden in het spoor van de Bijbel deden. De opvattingen rond huwelijk, ongehuwd samenwonen, echtscheiding enz. zijn langzamerhand losser geworden. Kritiek daarop wordt soms fel afgewezen als ouderwets of om een modern woord te gebruiken als “niet inclusief”. Men voelt dat als een onterechte aanval op hun eigen gedrag of dat van hun dierbaren. Veel pastoors willen aardig gevonden worden en niemand kwetsen. Ze vermijden daarom het liefst deze thema’s waar Christus en de Bijbel, en in spoor daarvan de katholieke leer, zo duidelijk over zijn. Dit is het morele vluchtgedrag dat we bij de pastoor van Bergen op Zoom vanmorgen zagen. Hij zal zeker een aardige man zijn en een geliefde pastoor maar we moeten in alle objectiviteit constateren dat hij in deze zijn verantwoordelijkheid als verkondiger van het evangelie – te pas en te onpas zoals Paulus zegt – uit de weg is gegaan.
Ik moet hier aan toevoegen dat ik het hem niet helemaal kwalijk kan nemen omdat de Kerk de laatste jaren, als ze al niet over deze heikele punten gezwegen heeft, toch nalatig is geweest in de canonieke consequenties hieromtrent.
Volgens het kerkelijk recht is namelijk iemand die publiek samenwoont of die na echtscheiding opnieuw burgerlijk huwt een publieke zondaar. Dat willen zeggen dat hij of zij in een heel belangrijke zaak (i.c. het huwelijk) een verkeerde keuze maakt en wel publiek door de zonde van echtbreuk (tweede louter burgerlijk huwelijk) of de zonde van onkuisheid (samenwonen). Zij hebben zich publiek afgesneden van de katholieke gemeenschap en mogen nog wel de eucharistie bijwonen maar niet meer communiceren. Ja zelfs, de priester moet hen, na een pastorale vermaning, de communie weigeren tot ze zich bekeren. Dat is de kerkelijke regel die ook dient om de moraal binnen de kerkgemeenschap te beschermen. De laatste decennia is deze regel door de meeste priesters nauwelijks gehandhaafd, vooral ook omdat deze publieke zonden hand over hand toenamen. Het is bovendien een heel gedoe als je bijv. de koordirigent moet zeggen dat hij zich van de communie moet onthouden, als je weet dat hele koor zijn kant zal kiezen. Dat is de situatie. Zo ver zijn wij van de norm van Christus en ook van de norm die Paulus in de jonge Kerk preekt, afgeweken. Kortom: we zijn in veel opzichten gelijkvormig geworden aan de heidense seculiere wereld. Waar blijft onze opdracht om licht op de kandelaar en zout van de aarde te zijn?
De preek van vanmorgen voldeed jammer genoeg niet aan die opdracht van Jezus.
C. Mennen pr
6 oktober 2024
Write a Reply or Comment