2022-DOn 26 april 2022 by Redactie

Sinds het begin van de vastentijd gaat in het College van Kardinalen een memorandum van hand tot hand, ondertekend met de schuilnaam Demos (Volk). In een interview geeft de bekende liturg Don Nicola Bux commentaar op de kwestie van het volgende conclaaf en wie de Kerk nu dringend nodig heeft als volgende Paus.

Met uitzondering hofhouding van Santa Marta zijn alle waarnemers het erover eens – zij het om zeer verschillende redenen – dat het huidige pontificaat “een ramp is, een catastrofe in vele of meerdere opzichten”, zoals de Vaticanus Sandro Magister het half maart formuleerde. Het Memorandum met de aanduiding “Demos” benoemt deze ramp.

Er heerst onverdraagzaamheid in modernistische kringen omdat de “Franciscusrevolutie” te traag verloopt. De vele deuren die de paus van Argentinië snel na elkaar heeft geopend, hebben steeds grotere verwachtingen gewekt en op sommige plaatsen een ware innovatiewoede teweeggebracht, zoals blijkt uit de ontwikkelingen in Duitsland. Zij worden geplaagd door de “oerangst” om een tweede 1978 mee te maken, toen in deze kringen de legende ontstond dat de vermeende “lente” die het Tweede Vaticaans Concilie in de Kerk had gebracht, was gesmoord door de verkiezing van Johannes Paulus II. Een nieuwe “herstelfase”, zoals de pontificaten van de Poolse paus en zijn Duitse opvolger Benedictus XVI in progressieve kringen worden gezien, moet koste wat het kost worden voorkomen.

Omgekeerd hebben Franciscus’ voortdurende taboedoorbrekende en heterodoxe signalen de gemoederen in sommige orthodoxe delen van de kerk tot het kookpunt verhit. Aanvankelijk trachtte men het probleem te verdoezelen door Franciscus steeds meer te negeren. Maar zijn provocaties maken dit moeilijk. De wens en de hoop op een spoedig einde van het huidige pontificaat is zeer sterk, en daarom gaat de aandacht, ook in deze groep, al lang uit naar de Sixtijnse Kapel, waar de kiezers van de volgende paus bijeen zullen komen op een nog onbekend, maar te voorzien tijdstip. Paus Franciscus is midden in zijn 86e jaar.

De onrust wordt nog vergroot door het feit dat Franciscus er zelf geen twijfel over laat bestaan dat hij zijn opvolging zo mogelijk zelf wil regelen, althans wat de richting ervan betreft.

Edward Pentin, de Vaticanist van het National Catholic Register, sprak over de huidige situatie met Don Nicola Bux, de bekende liturg en persoonlijke vriend van Benedictus XVI. Sommigen hadden hem graag in het College van Kardinalen gezien, maar in plaats daarvan werd hij door Franciscus ontslagen als consultor van het Bureau voor de Liturgische Vieringen van de paus.

Daarnaast zinspeelt Don Bux op duistere machinaties die zouden hebben geleid tot de verkiezing van kardinaal Jorge Mario Bergoglio tot waarnemend paus in 2013.

Edward Pentin:

Don Nicola, waar denkt u dat het Demos Memorandum vandaan komt en hoe representatief zijn de meningen van de mensen in het Vaticaan?

Don Nicola Bux

Daar zou een onderzoek voor nodig zijn op verschillende niveaus, van de San Pietrini via de ambtenaren tot aan de autoriteiten: Het is op dit laatste niveau dat het memorandum zijn oorsprong kan hebben. De ontevredenheid is wijdverbreid, maar er is natuurlijk ook het verborgen deel dat zich niet uitspreekt en wacht op het einde van het pontificaat. De paus zei tegen de orthodoxe patriarch Kyrill dat we de taal van Jezus moeten spreken en niet de politieke taal. Precies! Maar dat lijkt mij een politieke manier van spreken, want elders zei hij dat hij niet wist waarom er het lijden van onschuldige mensenn was, wat betekent dat hij niet wist waarom Christus aan het kruis gestorven is. Voor de echte kenners van het Vaticaan is de balans van Franciscus’ pontificaat, van geloofsleer tot moraal, een verlaging van de normen ten opzichte van zijn voorgangers – om nog maar te zwijgen van de financiën. Hij heeft bijgedragen tot een toename van de secularisatie van het Westen, aangezien de paus zich op sociaal en politiek niveau heeft gemengd en een spiritualiteit zonder identiteit heeft gesteund. Dus rijst de vraag: wat is het Petrinische ambt? Wij zijn getuige van een emotionele cultus van de paus, een theologische overdrijving, die al bestaat sinds Pius IX en nu vooral via de media. De mensen van de Middeleeuwen maakten een onderscheid in de rol van de paus en de persoon die die rol belichaamt, net zoals zij de Kerk onderscheidden van de kerkelijkefunctionarissen, het menselijke en aardse van het goddelijke. Dat is waarom Dante pausen naar de hel kon sturen. Het toeval wil dat niet weinig Bergoglianen van het eerste uur afstand hebben genomen van het huidige pontificaat, dat zelfs als chaotisch en despotisch wordt beschouwd. De gematigden zijn onrustig. Er zijn er die de oplossing zien in het bepleiten van een synodale Kerk en er zijn er die een overgangspontificaat voorstaan. Intussen neemt Marx de ene dag het ene standpunt in, Müller het andere, Hollerich weer een ander en gelukkig Pell weer een ander, en dan zijn we nog maar bij de kardinalen. Maar noch Ladaria noch Franciscus zeggen wie gelijk heeft. Als we dan bij de bisschoppen, priesters en leken komen, theologen of niet, krijgen we een Schotse douche. Het Vaticaan is zich bewust van de afvalligheid van katholieken in Latijns-Amerika, waarvan het percentage is gedaald tot 52 procent, terwijl het percentage sekten is gestegen tot meer dan 25 procent. De Kerk verliest Latijns-Amerika zozeer dat de Wall Street Journal op 13 januari kopte [zinspelend op de “Optie voor de armen”]: “De katholieke kerk heeft voor de armen gekozen en de armen hebben voor de Pinksterbeweging gekozen”. Een verschrikkelijke bijdrage aan het proces van zelfvernietiging waar Paulus VI over sprak. De Kerk heeft zichzelf omgevormd tot een instantie voor het oplossen van sociale, economische, psychologische en zelfs ecologische problemen en heeft haar opdracht om zielen te redden opgegeven. De Amazone Synode ging niet over het evangeliseren van deze regio maar over het milieu, niet over het bevorderen van persoonlijke ontmoetingen met de Heer maar over politieke en sociale kwesties. Kortom, terwijl de gelovigen vragen om meer godsdienst, delen de bisschoppen het sociaal-socialisme uit.

Edward Pentin:

Hoe waarschijnlijk is het dat het Memorandum de keuze van de volgende Paus zal beïnvloeden?

Don Nicola Bux:

Het lijkt mij dat in het begin de belangrijkste kenmerken van het Petrusambt worden uiteengezet, die de maatstaf moeten zijn voor de beslissing van elk conclaaf: De paus wordt gezien als een pastor en leraar, niet als een ideoloog of politicus. Zijn relatie tot de Kerk is dus die van een lid en dienaar, niet die van een absolute monarch. Het is verbazingwekkend dat de modernisten of progressieven, die tot Benedictus XVI anti-Romeins waren, nu zwijgen tegenover de huidige papolatrie, om de woorden van [kardinaal Carlo Maria] Martini te gebruiken. Zoals iedere christen is de paus onderworpen aan het geopenbaarde goddelijke recht, zelfs vóór het natuurrecht en het canonieke recht, dat hem bindt met betrekking tot de wezenlijke leer en constitutie van de Kerk, die niet synodaal maar hiërarchisch is. Het Memorandum lijkt dit alles in herinnering te roepen. Onder deze omstandigheden moet het Petrusambt dienen om op te bouwen en niet om te vernietigen (vgl. 2 Kor 13,10). Dit is van cruciaal belang om wetten te maken en recht te doen. Men kan niet doorgaan met in motu proprio na motu proprio, artikelen van de Catechismus te veranderen en een beroep op de Apostolische SignatuurHandtekening zinloos te maken. Er zijn door derden verworven rechten die de paus niet kan schenden, omdat hij de hoogste hoeder van het recht is. Hij kan geen misbruik toestaan, noch kan hij misbruik plegen. Zoals Petrus door Paulus, moet ook de Paus zich broederlijk laten berispen. Anders kan hij niet worden gehoorzaamd, want eerst komt het geweten, dat, volgens een uitspraak van de heilige John Henry Newman die in de Catechismus is overgenomen, de eerste “plaatsvervanger van Christus” is.

Ik zie één effect van het Memorandum op de oecumene, omdat het het misbruik van het pauselijk gezag aan de kaak stelt, dat naar mijn mening tot nu toe anti-Romeinse sentimenten heeft aangewakkerd, vooral in het Oosten. De toename van het aantal afzettingen van bisschoppen onder dit pontificaat, alsof de paus een islamitische moefti is, is een misbruik van gezag en heeft iets pathologisch. Franciscus is zo ver gegaan dat hij heeft gezegd: “Ze wilden me dood hebben”, misschien uit angst dat wat werd gedaan om hem verkozen te krijgen, tegen hem zou kunnen worden herhaald. Maar de grens van het pauselijk gezag wordt ook bepaald door het gezag van de bisschoppen, dat ook van goddelijk recht is: iets om in gedachten te houden en te bespreken in de algemene congregaties van het volgende conclaaf.

Edward Pentin:

Tussen haakjes, wat moeten volgens u de prioriteiten zijn voor het volgende conclaaf?

Don Nicola Bux:

Volgens gezaghebbende leken en clerici moet het volgende conclaaf een paus kiezen die zich bewust is van zijn apostolische zending, zijn verplichtingen en zijn opdracht om de status generalis Ecclesiae te behouden. Het zal erom gaan een paus te kiezen die het katholieke geloof zal bevorderen om een halt toe te roepen aan het verval van priesters en gelovigen in het Westen, veroorzaakt door de secularisatie waarvan de Kerk doordrongen is (Peguy gaf de geestelijkheid de schuld van de ontkerstening), die secularisatie volgens welke de belangrijkste waarden die de grondslag van de samenlevingen vormen, niet religieus zijn of, als zij dat wel zijn, op een “seculiere” of rationele manier moeten worden gerechtvaardigd. Dit heeft geleid tot politiek correct taalgebruik ontdaan van religieuze connotaties, het verlies van een gevoel van grenzen (typische voorbeelden zijn abortus, het zogenaamde homohuwelijk, gender, euthanasie, enz.), het verlies van het heilige en de transformatie van religieus geloof in een “humanitaire” religie, het evangelie in moralisme en de preek in een betoging. De prioriteit van het conclaaf is dus een katholieke paus, anders zal het verlies van het geloof niet alleen het gevolg maar ook de oorzaak zijn van de secularisatie van het christendom, dat uiteindelijk irrelevant dreigt te worden. Het volgende conclaaf zal moeten verduidelijken wat “pastoraal” is: tot nu toe weet niemand dat, en de uitdrukking wordt gebruikt als een deuropener om alles in de Kerk te rechtvaardigen. Het moet de missie, die thans is gedevalueerd, weer op de voorgrond plaatsen en de grenzen van oecumene en interreligieuze dialoog verduidelijken. Zelfs modernisten en progressieven zijn zich hiervan bewust. Secularisatie moet bestreden worden met evangelisatie. De strijd tegen het klerikalisme mag geen afbreuk doen aan de identiteit van de clerus, die een aparte orde vormt naast die van de gelovigen en de religieuzen. De volgende paus moet in zijn programma vooral de versterking van het geloof opnemen, zodat christelijke gezinnen en priesterroepingen en roepingen tot het religieuze leven kunnen opbloeien. Er moet worden teruggekeerd naar het leergezag, dat onfeilbaar beslist over vraagstukken van gezinsmoraal en bisschoppen benoemt die de apostolische traditie aanvaarden. Het schisma dat nu latent aanwezig is, zal daardoor waarschijnlijk verzwakken, ook al zal de “vervolging” door de seculiere media toenemen. Het is noodzakelijk de levende krachten van de Kerk vrij te maken met een pontificaat dat uitziet naar een katholiciteit die de kerken vult met vrome gelovigen en de openbare ruimte met getuigen van geloof en leven, en bewijst dat zij “werkt” omdat zij bekeringen voortbrengt. De katholieke kerk moet een paus hebben die zegt en doet wat moreel, doctrinair en liturgisch katholiek is. Kijk eens naar de Newsweek cover: Is de paus katholiek? Klinkt het vreemd dat de katholieke kerk recht heeft op een katholieke paus? De orthodoxen willen er ook een, anders zullen bij hen de centrifugale tendensen welig tieren. Een katholieke paus is ook nodig om de gebroken protestantse wereld weer tot eenheid te brengen en om de vele zoekende leken weer tot het geloof te brengen, maar ook om de joden, moslims en leden van andere godsdiensten gerust te stellen die de paus zien als een morele autoriteit, een autoriteit die laat zien dat de grens tussen goed en kwaad niet is opgeheven. De nieuwe paus moet kunnen omgaan met de nieuwe wereldorde die zal ontstaan na de dood van de oude en waarin het Westen en het westerse kapitalistische systeem een minder grote rol zullen spelen; hij moet anders zijn dan Franciscus, die er een verwarrende en tegenstrijdige verhouding tussen ideologie en utopie op nahield. Om een einde te maken aan de verwarring in de Kerk moet het volgende conclaaf op zoek gaan naar kandidaten die een antwoord geven op de dubia over Amoris laetitia en Evangelii gaudium corrigeren, waar staat dat het ergste sociale kwaad ongelijkheid is en niet de zonde, Laudato si, waarin het neo-Malthusiaanse milieuactivisme wordt verheerlijkt, terwijl dat juist de bron is van alle problemen van de afgelopen vijftig jaar; Fratelli tutti, waarin het kapitalisme voor afgedaan wordt verklaard, maar waarin vervolgens wordt aanbevolen hoe het kan overleven en hoe het zich kan vermommen met de toverwoorden “insluiting” en “duurzaamheid”. Er staat vooral niet dat wij onszelf geen broeders en zusters kunnen noemen, tenzij wij de Vader in de hemel als onze Vader erkennen. Dat is wat Jezus zei.