Is corona een straf van God?
Is corona de straf van God? De Bossche bisschop Gerard de Korte ergert zich aan zulke praatjes. ,,Ik geloof liever in een vergevende God en een genezende God.” Dit konden we onlangs in het Brabants Dagblad lezen. En inderdaad, als het erom zou gaan waarin ik liever zou geloven is het ook in een ‘vergevende en genezende God’. Maar het gaat er niet om wat ik graag zou geloven, zelfs niet wat de Bossche bisschop graag gelooft maar om wie God werkelijk is. En dan is het duidelijk uit het Oude en het Nieuwe Testament dat God zowel een liefdevolle, barmhartige God is alsook een rechtvaardige en straffende God. Dat lijken voor veel mensen eigenschappen die onmogelijk samen kunnen gaan. En dan is het fijner en geruststellender alleen te kiezen voor de liefhebbende en barmhartige God. En dat doen dan ook de meeste mensen in het postconciliaire tijdperk. Niet alleen bisschop de Korte, zelfs paus Franciscus heeft gezegd dat God niet straft. De corona-epidemie is volgens hem een straf van de natuur die zich op de mens wreekt vanwege diens vele ecologische zonden. Dat komt overeen met de ex-priester en bevrijdingstheoloog Leonardo Boff (ja, inderdaad die meegeschreven aan de pauselijke encycliek Laudato si) die vindt dat corona een straf is van Gaia, moeder aarde. Volgens Boff en de paus zijn de natuur en de aarde zelfstandig handelende personen, los van God: want zij kunnen straffen en God niet.
Het probleem van de tegelijk rechtvaardig straffende God en de tegelijk barmhartige liefdevolle God is een van die paradoxen (schijnbare tegenstellingen) die de kern van ons geloof vormen. Zo is er één God en tegelijk drie goddelijke personen, zo is Jezus tegelijk volledig God en volledig mens, zo heeft de mens tegelijk een vrije wil en is er sprake van predestinatie. Bij al die geloofspunten is de neiging groot om de moeilijkheid uit de weg te gaan en één kant te verabsoluteren. Zo ontstaan de ketterijen. Als je de eenheid van God wilt sauveren door de drie Personen slechts als diverse benamingen of als werkingen van God te zien, dan heb je het christendom verlaten en ben je een ketter. Hetzelfde als je van Jezus een schijnmens maakt die niet echt op het kruis heeft geleden of een uitzonderlijke mens die we bij wijze van spreken “zoon van God” kunnen noemen. Dat zijn ketterijen. Chesterton zegt daarom dat je aan paradoxale uitspraken het orthodoxe geloof kunt herkennen.
Dat God een straffende God is: daar kunnen we niet omheen. Het begint al op de eerste bladzijde van de Bijbel. Als Adam, de mens, tegen Gods geboden ingaat, ontvangt hij Gods straf: de dood, een leven met ziekten en pijn, onderdrukking van de ene mens door de andere. Die straf gaat nog steeds door. Alle ziekten, oorlogen, rampen zijn gevolgen van de erfzonde: straffen van God. Die straffen dienen om de balans in de wereld te herstellen die door de zonde verbroken is. Dat eist Gods rechtvaardigheid. Al die rampen kunnen echter de balans niet herstellen: de zonde van de mens waardoor de balans verstoord is, is te groot. En dan doet God iets waarin zijn gerechtigheid en zijn barmhartigheid volkomen samengaan. Hij laadt de zonde van Adam, de ongerechtigheid van de mens op de schouders van zijn Zoon, die in alles aan ons gelijk is behalve in de zonde. Hij ontvangt in zijn lijden en kruis plaatsvervangend onze straf. Door die straf te ondergaan delgt Hij onze schuld en rechtvaardigt Hij ons voor God. De liefdevolle barmhartigheid van God bestaat daarin dat Hij ons zijn Zoon heeft geschonken om voor ons plaatsvervangend genoegdoening te schenken aan de Vader. Door geloof en doopsel krijgen wij deel aan de rechtvaardiging in Christus. Zolang wij door ons geloof en ons christelijk leven in Christus blijven, delen we in Gods barmhartige liefde. Als wij ons door onze manier van leven, losmaken van Christus, maken we ons los van God barmhartige liefde en vallen wij opnieuw onder de gerechte straf. In het ultieme geval, zoals ook het evangelie zegt, onder de straf van de hel. Bekering en boete kan ons dan opnieuw brengen in Gods barmhartige liefde.
Zijn nu oorlog, ziekte, eenzaamheid die straffen zijn voor de erfzonde, ook straffen voor persoonlijke zonden? Nee, Jezus is daarin duidelijk: als iemand blind is, is dat niet zijn persoonlijke schuld. Het is verkeerd dit soort rampen als gevolgen van persoonlijke schuld op te vatten. Is dat ook zo bij collectieve rampen zoals bijv. de corona-epidemie? In Mt. 11, 20-24: waarschuwt Jezus de onboetvaardige steden en Hij zegt dat hun lot op de oordeelsdag erger zal zijn dan dat van Sodom. Jezus heeft het dus wel over een collectieve straf. Ook de kerkelijke traditie ziet oorlogen en epidemieën als straffen van God die oproepen tot boetvaardigheid en bekering om zo Gods barmhartigheid weer te kunnen ondervinden. Mogen wij dat ook nog zo zien: als een straf voor een wereld die zich steeds meer afkeert van God, die de onaantastbaarheid van menselijk leven en de fundamenten van Gods schepping met voeten treedt? Ik denk het wel, maar zeker als een vermanende vinger die ons oproept tot God en tot Christus terug te keren om erger te voorkomen. En dan is de straf (of het teken) een uiting van barmhartigheid om de mens weer te kunnen opnemen in Gods barmhartige liefde opdat hem niets ergers overkomt.
Goede Vrijdag 2020
Write a Reply or Comment