Invoering van een nieuwe dreiging: mondiaal neopaganisme
Onderstaand artikel is van fr. Dwight Longenecker. Hij was vroeger een Anglicaans priester, is met zijn gezin midden jaren 90 katholiek geworden en nu katholiek priester. Hij signaleert een dramatische ontwikkeling die zich na de Amazonesynode in de mainstream van de katholieke Kerk doorzet: de langzame overgang naar een mondiale neopagane beweging met aandacht voor de ecologie, weinig aandacht voor dogma en moraal, met alle nadruk op praktische “pastoraal”. Dat heeft met het katholicisme steeds minder van doen. Enfin, leest u maar.
Een van de conclusies van de Amazonesynode was het realiseren van een nieuwe religieuze identiteit in de wereld. Wanneer ik zeg dat het een “nieuwe religieuze identiteit” is, wil ik niet suggereren dat dit een nieuwe uitvinding is. Het is in feite een godsdienst die zo oud, wijds en machtig is als de Amazone zelf. Ik noem het “mondiaal neopaganisme” en deze nieuwe uiting van het oude heidendom is in bepaald opzicht uniek en toch even voorspelbaar als een seance. Ik zal uitleggen wat ik bedoel met “mondiaal neopaganisme”. Allereerst is het heidens. Om werkelijk de uitgangpunten, de basis, de grootste gemene deler van heel het heidendom te begrijpen, moet je al je vooringenomen ideeën over heidendom uit het hoofd zetten. Als je denkt dat heidendom gaat over sjamanen die in een hallucinogene trance rond een kampvuur springen, zet dat aan de kant. Als je denkt dat heidendom gaat over het offeren van een kip aan een voodoopop of het wichelen van sterren of het duiden van theeblaadjes of de ingewanden van geiten om de toekomst te bepalen, dan heb je het mis. Als je denkt dat het heidendom te maken heeft met het prevelen van bezweringen tot de godin van de aarde of de papa in de lucht, zet dat ook aan de kant.
Dit alles kan een deel uitmaken van het heidendom en maakt er ongetwijfeld deel van uit, maar dat is allemaal de buitenkant. Het zijn de devoties van de volgelingen, de disciplines van de discipelen en de hocuspocus van de haruspices (leverschouwers), de waarzeggers, de sjamanen, de mediums en de tovenaars. Zij zijn de buitenkant van een erg eenvoudige geloofsbelijdenis die altijd luidt: “Doe wat je wilt”. De heiden doet niet alleen wat hij wil, maar zijn godsdienst is een poging om de goden zo ver te krijgen dat ze doen wat hij wil. Heel de hocuspocus, de tovenarij en alle offers en heel kwakzalverij zijn een poging om op een of andere manier de goden zo ver te krijgen dat zij doen wat jij wilt. Wat wil je dan? Jij wilt vrede, bescherming, welvaart, plezier en macht. Jij wilt goede oogsten, goed weer en gezonde dieren in je kudde. Je wilt ook bescherming tegen je vijand en tegen alle tegenslag. Als dat betekent dat je je vijand vervloekt en hem behekst, dan is dat in orde. Dat hoort erbij. Jij wilt succes. Jij wilt goede seks. Jij wilt vooral – macht.
Heidendom is simpelweg de poging van de mens om de goden zijn wil op te leggen. Het is de oeroude bekoring: “U kunt aan God gelijk zijn!
Het tweede dat we moeten bekijken is waar het heidendom op lijkt. Nogmaals, zet alle uiterlijke ideeën over heidendom die je hebt, aan de kant en kijk naar de basiseigenschappen van het heidendom. Allereerst: het heidendom is geen dogmatische religie. Er zijn heidense filosofen geweest die ideeën van goed gedrag en weldenkendheid hebben ontwikkeld maar het heidendom als religie is niet dogmatisch. Er zijn geen catechismussen of theologiecursussen. Het heidendom heeft geen Thomas van Aquino. In plaats van dogmatisch is het heidendom zuiver praktisch en pastoraal. Het is praktisch in zoverre het zich niet bezig houdt met een duidelijk vastgestelde waarheid; in feite is het totaal niet bezig met de “waarheid”. Het is bezig met iets klaar te krijgen voor de beoefenaar. In die zin is het praktisch. Het is “pastoraal” in zoverre het zich bezig houdt met de omstandigheden en de situaties – niet met idealen en waarden. Het heidendom vraagt niet: “Wat is waar?” Het vraagt: “Wat kan ik voor je doen?” De heidense leraar of goeroe wil mensen helpen en hij wil een beroep doen op de goden om tussenbeide te komen en te doen wat hij vraagt om de dingen voor de mensen beter te maken. U kunt opwerpen: “Maar is dat ook niet wat wij doen in het christelijk gebed? Vragen wij God niet bepaalde dingen voor ons te doen?” Ja, maar dat is iets voor een heel andere blogbijdrage. Voor nu is het voldoende te zeggen dat wij altijd ons gebed eindigen met “Niet mijn wil, maar uw wil geschiede”.
De tweede eigenschap van het heidendom is dat het waardenvrij is. Net zoals het niet dogmatisch is, is het evenmin absoluut als het gaat over de moraal. Feitelijk heeft het heidendom intrinsiek niets te maken met moraliteit. Zeker, er zijn goede heidenen en nobele heidenen. Er zijn sommige heidense leraren die zeggen: “Wees aardig voor anderen”. Echter er is niets dat helemaal en noodzakelijk tot het heidendom hoort wat iets te maken heeft met moraliteit. De Hebreeën hebben moraliteit aan religie gekoppeld. Niemand anders heeft dat gedaan. En de heidense goden maakt het niets uit of je “goed” bent of “slecht”. Zij werken niet binnen deze parameters.
De derde algemene eigenschap van het heidendom is dat het syncretistisch is. Zonder dogmatische of morele begrenzingen kan het zich aanpassen aan iedere situatie of cultuur. Het kan ieder geloof, iedere god of godin in zich opnemen. Het kan iedere devotionele praktijk, iedere meditatiepraktijk of spiritualiteit absorberen. Het is een pantheon, een Wereldraad van Religies, en een universele spiritualiteit die allen insluit en niemand uitsluit.
De vierde eigenschap is gekoppeld aan de derde. Het heidendom is vormloos, amorf. Het heeft geen hiërarchie of centraal gezag. Het is vrij stromend, individualistisch en volledig betrekkelijk. Het heeft geen canoniek recht, geen Vaticaanstad, geen kathedralen of parochiekerken, geen scholen of gezagsstructuren.
Welnu, dat is het heidendom en er is niets nieuws aan. Wat nieuw is, is het opkomen van een mondiale, doelgerichte manifestatie ervan. Tot nog toe heeft het neopaganisme (het nieuwe heidendom) een beetje voortgemodderd en zich gemanifesteerd als de New Age beweging. Dat was een mengelmoes van maffe occulte zaken, sentimentele waarzeggerij, zelfhulp, oosterse religies, therapie en andere gekke godsdienstige praktijken, bij elkaar gegooid met een forse dosis milieubeweging en bepaalde laagdrempelige politieke bewegingen. Twintig jaar geleden waarschuwde het Vaticaan voor de New Age Beweging in het document “Jezus, water des levens”. Ik heb het indertijd gelezen en ik herinner me niet of het de waarschuwing bevatte dat het ging om een mondiaal, georganiseerd systeem met een politieke dimensie.
Ik voorspel dat naarmate deze eeuw voortschrijdt, we zullen zien dat deze verschillende aspecten meer en meer zullen gaan samensmelten in een georganiseerd eco-politiek-economisch systeem dat we “eco-communisme” zouden kunnen noemen. Iedere ideologie heeft een spiritualiteit nodig en het nieuwe globalisme heeft duidelijk het neopaganisme als zijn spiritualiteit aangenomen. In de Amazone Synode hebben we een nieuw verbond gezien dat ontstaat tussen de milieubeweging, het katholicisme en andere wereldreligies. Om dit op wereldschaal te helpen financieren en organiseren zullen er grote internationale fondsen en organisaties zijn. Er zal een politieke arm zijn in de Verenigde Naties en we kunnen verwachten dat de Wereldraad van Kerken zich zal uitbreiden tot een wereldraad niet alleen van christelijke kerken maar van alle religies en als de Wereldraad van Kerken zich niet in die richting ontwikkelt, kunnen we een andere organisatie van wereldreligies zien opkomen. Als u dit ziet, wees dan niet verbaasd en laat je niet voor de gek houden. Er zal veel zijn in het mondiale neopaganisme dat veel christenen van goede wil aanspreekt.
Hoe zal het eruit zien? Deze godsdienst zal opkomen voor de underdog, de politiek vervolgden, de armen en behoeftigen. Deze religie zal ecologisch actief zijn en alle het mogelijke doen om de omgeving te sparen. St. Franciscus zal worden aangeroepen als patroon van deze religie en wie houdt er nu niet van St. Franciscus? Deze religie zal inclusief zijn, liefdevol en iedereen accepterend. Zij zal niet oordelen en open met de betrekking tot de moraal. Deze religie zal ondogmatisch zijn. De katholieken die deze religie promoten, zullen de katholieke dogma’s niet ontkennen. Zij zullen er simpelweg aan voorbijgaan ten gunste van een “pastorale oplossing”. Op die manier kunnen ze altijd volhouden dat zij “priesters zijn die te goeder naam en faam bekend staan” en dat zij “nooit de leer van de katholieke Kerk hebben ontkend”. Deze nieuwe religie zal enorm populair zijn want zij zal staan tegenover de oude, patriarchale, hiërarchische, verdelende, dogmatische, oordelende religie. Deze religie zal op haar buffet alle soort religie, spiritualiteit, seksualiteit en ideologie aanbieden. Iedereen zal welkom zijn. Verdraagzaamheid is deel van de syncretistische aantrekkingskracht.
Er zijn echter dingen die je nooit zult horen in deze nieuwe religie. Je zult nooit de naam van onze Heer Jezus Christus horen. Als Hij al genoemd wordt, dan Hij “de Christus” zijn – een gnostisch wezen dat gelijk staat met alle andere goden of Hij zal “Jezus” zijn die gelijk staat met alle andere religieuze leraren en goeroes. Wat u niet zult horen is, dat Hij “God uit God, Licht uit Licht” is, “ware God uit de ware God, geboren niet geschapen, één in wezen met de Vader en door wie alles geschapen is”. U zult nooit horen over de heilige Maagd Maria, Moeder van God. Zij zal ofwel rustig genegeerd worden of opgenomen in de Moeder-aarde-godin. Wat u niet zult horen is dat zij onbevlekt ontvangen was, de maagdelijke moeder van God, ten hemel opgenomen en daar gekroond als de ware koningin van de hemel. Zeker zult u nooit de prediking van de gekruisigde Christus horen. Het kruis en de verrijzenis van onze Heer zullen worden vergeten en genegeerd en uiteindelijk beschimpt en belasterd en bespuwd worden. U zult ook nooit horen over zijn glorierijke verrijzenis en zijn opstijgen ten hemel waar Hij als Christus Koning regeert waarvoor ieder gezag in de hemel en op de aarde en onder de aarde zich moet buigen.
Hoe zal de eredienst van dit mondiale neopaganisme eruit zien? Het zal voor elk wat wils zijn. Zal het allemaal voodoo en Santeria zijn en hekserij en demonenaanbidding? Natuurlijk niet. De relaxte leuke New Age praktijken zoals kristallen en regenbogen zullen doorgaan, en ook de pluizige eenhorens en Smokey de magische draak. Het zal meditaties op heuveltoppen zijn en reizen naar de Himalaya om te luisteren naar een goeroe. Babbelshows met aantrekkelijke filmsterren zullen in zijn, die praten over hun medium, hun gesprekken met hun overleden dierbaren en de laatste zelfhulpcursus waar zij in contact zijn getreden met hun familiegeesten.
Het zal niet het aanbidden zijn van moeder aarde. Aanvankelijk niet in ieder geval. In plaats daarvan zal het een welwillende feministische vrouwelijke clerus zijn die zichzelf “moeder” noemt en gebeden in de liturgie die God “onze Moeder” noemen. Tegelijkertijd zal de ecologie zich verder ontwikkelen. Het oude patriarchaat wordt op zeep gebracht en als een waardevrij heidendom binnensijpelt, zal de individuele zonde vervangen worden door maatschappelijke zondes. Ik zal niet langer aan iets schuldig zijn maar de “maatschappij” zal schuldig zijn. Anderen zullen schuldig zijn aan “zonden tegen het milieu” terwijl eerbied voor de Natuur en “beelden van vruchtbaarheid en leven” zullen worden geïntroduceerd.
De eredienst van de Moedergodin? Dat zal worden voorgesteld als een “culturele icoon” of een symbool van de ecologische beweging” of een “beeld van de mondiale eenwording”.
De eredienst van Kali, de Moedergodin en van Moloch, haar broer…. die komen later.
15 november 2019
Dutch
Comments