2019-R . Commentaar van redactieOn 13 mei 2019 by Redactie

De reacties op de Open Brief aan de Bisschoppen van de katholieke Kerk waarin paus Franciscus beschuldig wordt van ketterij, zijn grofweg drieledig.

Allereerst is er een groep die het volledig eens is met de brief en de zorgen deelt van de samenstellers ten aanzien van uitspraken en handelingen van de paus. Een toenemend aantal mensen spreekt zijn steun uit, hoewel dat niet eenvoudig is. Er heerst weliswaar volgens het kerkelijk recht vrijheid van meningsuiting in de Kerk binnen de grenzen van het orthodoxe geloof en de betamelijkheid, maar dat wil niet zeggen dat die vrijheid van meningsuiting (door de “machtigen”) gerespecteerd wordt. Posities en carrièrekansen kunnen ernstig in gevaar komen, als je niet-politiek-correcte standpunten verkondigt. Het is “verstandiger” mee te huilen met de pauselijke wolven in het bos. Dan heb je niets te vrezen en wie weet betaalt het zich op den duur nog uit in een eervol baantje. Welnu, het is dus “gevaarlijk” voor de waarheid uit te komen, zoals onder dit pontificaat als herhaalde malen is gebleken, niet allen door acties van de paus zelf maar vooral ook door acties van “pausgetrouwe” overheden die niet gecontamineerd willen worden door een pauscriticus in hun nabijheid. Trouwens, zoals ik al eerder heb geschreven: zo is het in de Kerk altijd geweest. In de Ariaanse crisis in de vierde eeuw liepen de meeste bisschoppen mee met de pro-ariaanse keizer. Positie is blijkbaar altijd belangrijker dan orthodoxie. Athanasius van Alexandrië was een van de weinige uitzonderingen maar hij werd vijf keer in ballingschap gestuurd maar (dat is wel een schrale troost voor de persoon in kwestie op dat moment) hem vereert de Kerk nog steeds al heilige en niet al zijn opportunistische tijdgenoten.

Een tweede groep is het zakelijk met de Open Brief eens en deelt de zorgen van de briefschrijvers volledig. Zij menen echter dat een beschuldiging van ketterij te ver gaat of onverstandig is. De beschuldiging zou te ver gaan omdat door de dubbelzinnigheid en de onduidelijkheid van de pauselijke uitspraken wel zorgelijke en ketterse opvattingen worden vermoed maar dat die moeilijk kunnen worden geformaliseerd tot de precieze beschuldiging van ketterij. Bovendien is het volgens hen niet duidelijk of iemand in de Kerk de bevoegdheid heeft de paus van ketterij te beschuldigen. In de geschiedenis is er eigenlijk vóór Franciscus nooit een paus geweest die openlijk zulke afwijkingen van de katholieke leer uitte en probeerde door te voeren.

Dan is er ook nog een groep die het onverstandig vindt de paus van ketterij te beschuldigen omdat dit een groter gevaar voor de Kerk zou opleveren dan een min of meer latente ketterij van de paus. Immers het gevaar van een schisma in de Kerk is dan niet denkbeeldig waardoor de katholieke Kerk uit elkaar zou vallen.

De derde groep zijn de aanhangers van de afwijkende meningen, met name rond de kerkelijke moraal, die door de paus verkondigd of minstens gesteund worden. Zij willen een “normalisatie” van gescheiden en burgerlijk hertrouwde mensen. Die worden naar het overduidelijke evangeliewoord van Jezus echtbreukplegers genoemd (om onder dat duidelijke woord uit te komen haalt de generaal van de jezuïeten het argument aan dat ze in die tijd geen bandrecorders hadden waarmee hij en passant de evangelist voor leugenaar uitmaakt) en kunnen dus niet communiceren, tenzij ze zich bekeren en eventueel als broer en zus gaan leven. Zij willen ook intercommunie met protestanten. Zij willen goedkeuring van homoseksuele relaties etc.

Deze liberale vleugel in de Kerk heeft dezelfde tactiek als paus Franciscus: niet rechtstreeks dogma’s of belangrijke leeruitspraken aanvallen, ze zelfs met de mond belijden maar ze dan zodanig met vaagheden ondermijnen dat hun betekenis vervaagt in “begrip”, “barmhartigheid”, “onderscheiding” en “begeleiding”.

Dat is waarschijnlijk ook de reden dat paus Franciscus hooghartig weigert antwoord te geven op de Dubia van de kardinalen die om helderheid vragen op bepaalde punten van de leer in Amoris Laetitia. Hij wil geen duidelijkheid geven omdat hij dan ofwel tegen de katholieke leer ingaat en daardoor als paus volkomen ongeloofwaardig wordt, ofwel de bestaande katholieke leer ondubbelzinnig bevestigt en daarmee de hele opzet van de gezinssynodes en Amoris Laetitia onderuit haalt en de liberale factie in de Kerk van zich vervreemdt.

De “slimme” aanhangers van de afwijkende meningen volgen paus Franciscus na in het leggen van rookgordijnen die mensen zonder argumenten gewoon zijn te leggen in de hoop door de publieke opinie gelijk te krijgen. Die rookgordijnen bestaan voornamelijk in “argumenta ad hominem”, dus door niet op de bal maar op de man te spelen. Deze non-argumenten worde door de media klakkeloos (en meestal met instemming) overgenomen. Welke zijn die argumenten?

Welnu: de auteurs van de Open Brief zouden vijanden zijn van paus Franciscus; aartsconservatief, ja zelfs extremistisch katholiek. Het moge duidelijk zijn dat de briefschrijvers trouwe aanhangers van het pausschap in de Kerk zijn die weten en beseffen hoe belangrijk dat pausschap in de Kerk is. Echter een paus heeft niet de taak de geloofsleer te veranderen of aan te passen aan de modieuze geest van de tijd. De schrijvers zijn geen persoonlijke vijanden van paus Franciscus. Zij beschouwen hem als paus en bidden voor hem maar zij hebben wel ernstige kritiek op hoe zijn pausschap uitoefent waardoor hij ingaat tegen wat het primaatschap behoort te zijn, waardoor hij afwijkt van al zijn voorgangers en waardoor hij afwijkende meningen in de Kerk vrij baan geeft en bevordert, terwijl juist de zetel van Rome een rots van orthodoxie moet zijn. De schrijvers beschouwen zich als gewone orthodoxe katholieken. Waarin dat “aarts-“ en “extremistische” zou zitten, wordt nooit duidelijk gemaakt en is duidelijk alleen defamerend bedoeld.

Bij de tegenstanders van de Open brief hoor je geen enkel serieus inhoudelijk argument waarin de Open Brief met degelijke theologische en dogmatische argumenten onderuit wordt gehaald. Dat is ook onmogelijk. Want ook dan worden ofwel de ketterse standpunten in de pauselijke documenten en handelingen bewezen ofwel worden alle “vernieuwingen” die men nastreeft uitdrukkelijk onmogelijk.

Wij wachten op serieuze argumenten zoals die passen in de katholieke traditie, dus met beroep op Schrift, Kerkvaders, Concilies en pausen.

C. Mennen pr

feest van de heilige Servatius, vriend van de heilige Athanasius