2023-D . Commentaar van derdenOn 11 februari 2023 by Redactie

door Luiz Sérgio Solimeo op de website van TFP

8 februari 2023

Paus Franciscus is begonnen met een nieuw soort magisterium-media-interviews. Te midden van ontspannen gesprekken met journalisten behandelt hij complexe leerstellige onderwerpen die precisie en duidelijkheid vereisen.

“Talismanwoorden”

Journalisten pluizen zijn verwarrende uitdrukkingen uit op zoek naar slogans die ze kunnen omzetten in headlines voor hun media om ze vervolgens wereldwijd te verspreiden. Men zou deze slogans “talismanwoorden” kunnen noemen, in de betekenis die Prof. Plinio Corrêa de Oliveira uitlegt in zijn beroemde werk, Unperceived Ideological Transshipment and Dialogue: “[Een talismanwoord] is een woord waarvan de legitieme betekenis vriendelijk en soms zelfs nobel is, maar het is ook een woord met enige rekbaarheid. Wanneer het op tendentieuze wijze wordt gebruikt, schittert het met een nieuwe glans, die de patiënt fascineert en hem veel verder brengt dan hij zich had kunnen voorstellen.”¹

“Wie ben ik om te oordelen?”

In 2013, het eerste jaar van zijn pontificaat, sprak paus Franciscus tijdens een interview met journalisten in het vliegtuig terug naar Rome van zijn bezoek aan Brazilië, de beroemde zin uit: “Wie ben ik om te oordelen?”² Het werd onmiddellijk omgezet in ronkende krantenkoppen.

Deze talisman uitdrukking werd beroemd. Ze kenmerkt de leer van de paus over de zonden tegen de natuur. Pater James Martin, de belangrijkste promotor van de homoseksuele beweging, zegt dat de uitdrukking van paus Franciscus “een dramatische verandering in toon betekende ten opzichte van vorige pausen”, omdat die gewoonlijk een “veroordelende en beschuldigende taal” gebruikten. “Ik denk dat dit het begin was van de opening van de deur in zijn pontificaat” voor “LGBT-mensen.”³

“Homoseksueel zijn is geen misdaad”

Bijna tien jaar later wekte de laatste uitspraak van paus Franciscus over homoseksualiteit dezelfde opwinding in de media en in de homoseksuele beweging.

In een lang interview van 24 januari 2023 met Nicole Winfield van Associated Press verklaarde hij dat homoseksueel zijn geen misdaad is maar een zonde. Een groot deel van de media benadrukte echter alleen het eerste deel van de verklaring – dat homoseksualiteit geen misdaad is.⁴

De uitspraak wordt gedaan in een verwarrende context waarin het zondige aspect van de homoseksuele daad niet echt belangrijk lijkt te zijn. Laten we eens kijken naar het transcript in het Spaans, de taal waarin paus Franciscus het interview gaf. Hij zegt: “We zijn allemaal kinderen van God, en God wil ons zoals we zijn en met de kracht die ieder van ons vecht voor zijn waardigheid.”⁵

De uitspraak dat we allemaal Gods kinderen zijn en dat “God ons daarom wil zoals we zijn” is zeer dubbelzinnig. Het lijkt te impliceren dat de morele toestand van een persoon en de ernstig zondige toestand van degenen die homoseksuele handelingen verrichten er voor de Schepper niet toe doen.

Welnu, zoals de Catechismus van het Concilie van Trente uitlegt, kan God als Schepper naar analogie de Vader van ieder mens worden genoemd. Maar alleen een mens in de staat van genade is werkelijk een “aangenomen zoon” van God.⁶ En de heilige Johannes is onomwonden: ” Hieraan kan men de kinderen van God en de kinderen van de duivel onderscheiden: wie het goede niet doet is Gods kind niet, allerminst hij die zijn broeder niet liefheeft. ” (1 Joh. 3, 10).

Anderzijds komt authentieke menselijke waardigheid voort uit de beoefening van de deugd, niet van de ondeugd. Zonde, een belediging van God, maakt de mens niet waardig.

Dan komt de verklaring die verspreid is: “Homoseksueel zijn is geen misdaad. Het is geen misdaad. Ja, maar het is een zonde. Nou, laten we eerst onderscheid maken tussen zonde en misdaad.” Hij voegde eraan toe: “Maar het gebrek aan naastenliefde is ook een zonde. Hoe staat het met u in dit opzicht?”⁷

Hoewel paus Franciscus zegt dat homoseksualiteit een zonde is, impliceert hij dat het een zonde is als alle andere, bijvoorbeeld “het gebrek aan naastenliefde.” Door te vragen: “Hoe staat het met u in dit opzicht?” impliceert hij bovendien dat iedereen op de een of andere manier zondigt en dat het dus verkeerd is homoseksuele handelingen eruit te lichten. Maar omdat de praktijk van sodomie de morele orde ernstig ondermijnt, werd zij gerekend tot de “zonden die tot de hemel om wraak roepen”. Volgens de Schrift zijn deze zonden: vrijwillige moord (Gen. 4:10); sodomie (Gen. 19, 13); onderdrukking van weduwen en wezen (Exod. 22, 22 e.v.); en het ontnemen van het loon aan arbeiders (Deut. 24, 17 e.v.; Jakobus 5, 4).”⁸

Komt homoseksualiteit voort uit hoe de mens is?

Even later herhaalt hij: “En homoseksueel zijn is geen misdaad. Het komt voort uit hoe de mens is.”⁹

Hoewel deze zin onduidelijk is, lijkt paus Franciscus te zeggen dat homoseksueel zijn deel uitmaakt van de menselijke conditie en daarom niet strafrechtelijk of moreel te veroordelen is.

Brief aan pater James Martin

Onder de pro-homo media die het AP interview hebben bejubeld is Outreach.Faith, een katholieke LGBTQ website, opgericht en geleid door pater Martin.¹⁰

De beruchte jezuïet was niet tevreden met de uitspraak van paus Franciscus dat homoseksualiteit “geen misdaad is” omdat die gevolgd werd door de opmerking dat het “een zonde” is. Hij haastte zich de paus te schrijven en vroeg om opheldering.

“Denkt u dat gewoon homo zijn een zonde is?”

Pater Martin vroeg de paus: “Denkt u dat homo zijn een zonde is?” In zijn handgeschreven antwoord probeert paus Franciscus zich te rechtvaardigen voor het feit dat hij niet duidelijk en precies is geweest: “In een televisie-interview, waar we in normale gesprekstaal spraken, is het begrijpelijk dat er niet zulke precieze definities zijn.” Door te stellen dat homoseksualiteit een zonde is, zegt paus Franciscus, “verwees ik eenvoudigweg naar de katholieke morele leer, die stelt dat elke seksuele handeling buiten het huwelijk een zonde is. Uiteraard moet men rekening houden met de omstandigheden, die de schuld verminderen of opheffen.”¹¹

Wat intrinsiek slecht is, is altijd zondig.

De traditionele katholieke moraal heeft altijd volgehouden dat een intrinsiek slechte daad nooit ophoudt zondig te zijn vanwege de omstandigheden. Johannes Paulus II bevestigt dit in zijn encycliek Veritatis splendor: “Door het bestaan van intrinsiek slechte handelingen te onderwijzen, aanvaardt de Kerk de leer van de Heilige Schrift. De apostel Paulus verklaart nadrukkelijk: “Maakt uzelf niets wijs! Hoerenlopers, afgodendienaars, echtbrekers, mannen die met mannen slapen, knapenschenders,  dieven, uitbuiters, dronkaards, lasteraars, oplichters, zij zullen het koninkrijk Gods niet erven.  (1 Kor. 6, 9-10).”

De Poolse paus vervolgt: “Als handelingen intrinsiek slecht zijn, kunnen een goede intentie of bijzondere omstandigheden hun kwaad verminderen, maar ze kunnen het niet wegnemen. Het blijven ‘onherroepelijk’ slechte handelingen; op zichzelf en in zichzelf zijn ze niet in staat om tot God en tot het welzijn van de persoon geordend te worden. Wat betreft handelingen die zelf zonden zijn (cum iam opera ipsa peccata sunt), schrijft de heilige Augustinus, zoals diefstal, ontucht, godslastering, wie zou durven beweren dat ze, door ze uit goede motieven (causis bonis) te stellen, geen zonden meer zouden zijn, of, wat nog absurder is, dat het zonden zouden zijn die gerechtvaardigd zijn?””¹²

Hoe zit het met de redding van de zielen?

Laten we opmerken dat paus Franciscus zich in dit en andere interviews niet lijkt bezig te houden met het eigenlijke doel van de Kerk: het heil van de zielen. Hij behandelt alles – politiek, economie, ecologie – maar vermeldt niet, wanneer het over moraal gaat, de noodzaak van bekering en de beoefening van deugd.

In dit interview gebruikt hij het woord bekering alleen om te verwijzen naar Afrikaanse bisschoppen die voorstander zijn van wetten die homoseksuele praktijken strafbaar stellen; en zijn eigen bekering in de strijd tegen seksueel misbruik binnen de kerk. Hij zegt echter niet dat mensen die homoseksuele handelingen verrichten zich moeten bekeren.

Een dubbele standaard

In september 2016 dienden vier kardinalen, Raymond Leo kardinaal Burke, patroon van de Soevereine Orde van Malta, Walter kardinaal Brandmüller, voormalig voorzitter van de Pauselijke Commissie voor Historische Wetenschappen, Joachim kardinaal Meisner, voormalig aartsbisschop van Keulen, en Carlo kardinaal Caffarra, voormalig aartsbisschop van Bologna, een reeks Dubia in bij paus Franciscus over leerstellige punten die dubbelzinnig worden behandeld in de apostolische exhortatie Amoris Laetitia.¹³

Vandaag, zes jaar later, heeft paus Franciscus deze Dubia [twijfels] van de kardinalen, waarvan er twee, Meisner en Caffarra, al zijn overleden, nog steeds niet publiekelijk beantwoord.

Toch heeft paus Franciscus onmiddellijk geantwoord op de dubia van pater J. Martin over de vraag of homoseksualiteit een zonde is. Het interview aan de Associated Press was op 24 januari, en pater Martin ontving het bovengenoemde handgeschreven, liefdevolle en verwarrende antwoord op zijn dubia op de 27e.

De wet van God is onveranderlijk

Dubbelzinnigheid en leerstellige verwarring maken geen deel uit van het blijvende leergezag van de Kerk. Haar gids, de Heilige Geest, is een “Geest der waarheid” (Joh. 16, 13). Bovendien leerde het Eerste Vaticaans Concilie bij het definiëren van de pauselijke onfeilbaarheid: “Want de Heilige Geest is niet beloofd aan de opvolgers van Petrus opdat zij door zijn openbaring nieuwe leer zouden onthullen, maar opdat zij door zijn hulp de openbaring die door de apostelen is doorgegeven en het geloofsgoed heilig zouden bewaken en getrouw zouden weergeven.”¹⁴

In dikke doctrinaire mist, laat ons Maria aanroepen

Hoe dik de mist ook is waarmee de Goddelijke Voorzienigheid op mysterieuze wijze onze Heilige Moeder de Kerk heeft laten omhullen en waardoor ons geloof in deze vreselijke crisis op de proef wordt gesteld, laten we de woorden van Onze Heer niet vergeten: “Ik ben met u alle dagen, tot aan de voleinding der wereld” (Matt. 28, 20).

In Fatima beloofde de Allerheiligste Maag Maria: “Uiteindelijk zal mijn Onbevlekt Hart zegevieren.” Moge zij ons moed en trouw schenken om vast te houden aan het eeuwige leergezag van de Kerk en ons niet te laten misleiden door de verwarrende uitspraken van paus Franciscus.

Voetnoten

1. Plinio Corrêa de Oliveira, Unperceived Ideological Transshipment and Dialogue, //www.tfp.org/unperceived-ideological-transshipment-and-dialogue/#chp2.
2. Tracy Connor, “Who Am I to Judge?’: The Pope’s Most Powerful Phrase in 2013,” NBC News, 22 dec. 2013, //www.nbcnews.com/news/world/who-am-i-judge-popes-most-powerful-phrase-2013-flna2D11791260.
3. “How Pope Francis Is Changing the Vatican’s Tone on LGBT people,” YouTube.com, America-The Jesuit Review, bekeken op 3 februari 2023, //www.youtube.com/watch?v=rrslGK0kls4. (4:36-38′).
4. “Transcripción de la entrevista de AP con el papa Francisco,” Associated Press, 25 jan. 2023, //apnews.com/article/noticias-a5cf2c1d450064b588ab3f41d3bf6994.
5. “Transcripción,” Associated Press, Jan. 25, 2023.
6. Zie: The Catechism of The Council of Trent (Rockford, Ill.: Tan Books and Publishers, Inc., 1982), 20-21.
7. “Transcripción.”
8. Dom Gregory Manise, O.S.B., s.v. “Sins That Cry to Heaven for Vengeance,” in Dictionary of Moral Theology, comp. Francesco Cardinal Roberti, ed. Pietro Palazzini, trans. Henry J. Yannone (Westminster, Md.: Newman Press, 1962).

9.   “Transcripción.”

10.   J.D. Long-García, “‘Outreach’-website hoopt online L.G.B.T.-gemeenschap voor katholieken te inspireren,” Amerika, 2 mei 2022, //www.americamagazine.org/faith/2022/05/02/outreach-catholic-lgbt-242917.

11.   “Paus Franciscus verduidelijkt opmerkingen over homoseksualiteit: ‘Men moet de omstandigheden in overweging nemen’,” Outreach.faith, 27 jan. 2023, //outreach.faith/2023/01/pope-francis-clarifies-comments-on-homosexuality-one-must-consider-the-circumstances/?_thumbnail_id=4545. (Onze vertaling.)

12.   Johannes Paulus II, encycliek Veritatis splendor (6 aug. 1993), nr. 81, //www.vatican.va/content/john-paul-ii/en/encyclicals/documents/hf_jp-ii_enc_06081993_veritatis-splendor.html. (Onze nadruk.)

 13.   Zie Edward Pentin, “Full Text and Explanatory Notes of Cardinals’ Questions on ‘Amoris Laetitia’: De volledige documentatie met betrekking tot het initiatief van de kardinalen, getiteld ‘Seeking Clarity: A Plea to Untie the Knots in Amoris Laetitia.'”. National Catholic Register, 14 nov. 2016, //www.ncregister.com/blog/full-text-and-explanatory-notes-of-cardinals-questions-on-amoris-laetitia.

 14.   Denz., nr. 1836, //patristica.net/denzinger/#n1800.