2023-D . Commentaar van derdenOn 4 februari 2023 by Redactie

Paus Franciscus blijft ons verbazen door zijn uitspraken, die in velerlei opzicht niet aansluiten bij de katholieke traditie en bij de uitspraken van zijn voorgangers op de Stoel van Petrus. In plaats van de gelovigen te bevestigen in de waarheid zaait hij voortdurend verwarring. Het verstandigste is voor de paus te blijven bidden en de verwarrende uitspraken als irrelevant voor het geloof terzijde te schuiven. Dat geldt ook voor wat de paus hieronder zegt. CM

door Luiz Sérgio Solimeo in “Return to Order

12 december 2022

Afgelopen november gaf paus Franciscus een uitgebreid en exclusief interview aan de jezuïeten van het links georiënteerde tijdschrift America over “een breed scala aan onderwerpen … waaronder polarisatie in de Amerikaanse kerk, racisme, de oorlog in Oekraïne, de betrekkingen van het Vaticaan met China en de kerkelijke leer over de wijding van vrouwen.”¹

“Ik ben een communist en Jezus ook”.

Van de behandelde kwesties is de houding van paus Franciscus tegenover beschuldigingen dat hij sympathiseert met socialisme en communisme misschien wel de ernstigste en meest verontrustende.

In het interview zei pater Matt Malone, S.J., vertrekkend hoofdredacteur van America, tegen paus Franciscus: “In de Verenigde Staten zijn er mensen die uw kritiek op het marktkapitalisme interpreteren als kritiek op de Verenigde Staten. Er zijn er zelfs die denken dat u een socialist bent, of ze noemen u een communist, of ze noemen u een marxist.”²

Het antwoord van de Argentijnse paus is verbluffend: “Als ik het Evangelie alleen op een sociologische manier zie, ja, dan ben ik een communist, en dat is Jezus ook. Achter de zaligsprekingen en Matteüs 25 gaat een boodschap schuil die Jezus eigen is. En dat is christen zijn. De communisten hebben enkele van onze christelijke waarden gestolen.”³

Het is schokkend voor een paus om te insinueren dat het “Evangelie [alleen op sociologische wijze bekeken]” onthult dat Jezus een communist was, en dat hij dat dus ook is.

Zo’n insinuatie is niet alleen godslasterlijk, maar komt ook voort uit een methodologische fout.

Uiteraard leidt een sociologische analyse van het Evangelie, in strikt wetenschappelijke termen, niet tot die conclusie. Dat gebeurt alleen als men de zogenaamde “marxistische analyse” als wetenschappelijk aanneemt – zoals de bevrijdingstheologie doet. Welnu, de marxistische analyse is niets anders dan een aanpassing van de werkelijkheid aan de aprioristische marxistische premissen. Marxisten onderzoeken de werkelijkheid niet volgens objectieve feiten, maar interpreteren en passen haar aan aan eerdere conclusies van de ideologie van de communistische en socialistische partijen.

Het is niet verwonderlijk dat paus Franciscus stelt: “De communisten hebben een aantal van onze christelijke waarden gestolen.” Het verklaart ook zijn overvloedige lof voor wijlen kardinaal Agostino Casaroli, de belangrijkste promotor van het Vaticaanse beleid van ontspanning met communistische regimes, die bevestigde: “Katholieken die in Cuba leven zijn gelukkig onder het socialistische regime.”⁴ Idem dito de tevredenheid van paus Franciscus over de dialoog met China omdat, zo zegt hij, de Chinezen “een volk van grote wijsheid” zijn.”⁵ Iedereen weet dat hij niet ‘dialogeert’ met het Chinese volk maar met de Chinese Communistische Partij.

Eerder in het interview verduidelijkte paus Franciscus de relativistische achtergrond van zijn denken.

“Polarisatie is niet katholiek”

Nadat hij had verwezen naar de huidige polarisatie van de Amerikaanse publieke opinie en “binnen het leven van de kerk,” vroeg de nieuwe redacteur van het tijdschrift America, pater Sam Sawyer, S.J.: “Hoe kan de kerk reageren op polarisatie binnen haar eigen gelederen en helpen reageren op polarisatie in de samenleving?”

Paus Franciscus antwoordde categorisch: “Polarisatie is niet katholiek.”⁶

Polarisatie over filosofische, religieuze of andere onderwerpen komt voort uit onenigheid over hun juistheid of waarachtigheid, zodat er een botsing ontstaat in de publieke opinie of sectoren daarvan.

Zijn de H. Robertus Bellarminus, S.J., en andere grote polemisten schuldig aan “polarisatie”?

In de context van de vraag van pater Sawyer komt het antwoord dat “polarisatie niet katholiek is” erop neer dat katholieken hun geloof niet hartstochtelijk kunnen verdedigen en het kwaad zoals abortus, homoseksualiteit, transgenderisme en andere kwesties die Amerikanen verdelen, niet kunnen proberen te voorkomen.

Zij die opkomen voor blijvende waarheden veroorzaken geen polarisatie. Polarisatie wordt eerder veroorzaakt door hen die zich verwijderen van de pool van de waarheid naar de pool van de duivel, “een leugenaar en de vader van alle leugen” (Joh. 8, 44).

De Kerk had vanaf het begin grote polemisten, te beginnen met de kerkvaders die de anti-Trinitaire, gnostische, manicheïstische en pelagische ketterijen bestreden. Het volstaat te herinneren aan de heiligen Irenaeüs, Athanasius, Hiëronymus en Augustinus. Later heeft de heilige Robertus Bellarminus, lid van de eens zo roemrijke Sociëteit van Jezus, de protestantse dwalingen zo grondig weerlegd dat er voor hem een leerstoel Controverses aan de Gregoriaanse Universiteit werd ingesteld. Hij was een van de beroemdste polemisten van de Kerk.

Het ontkennen van het principe van nons-contradictie (niet-tegenspraak)

Nog ernstiger, in zijn poging om zijn bewering dat “polarisatie niet katholiek is” te rechtvaardigen, ontkent paus Franciscus het fundamentele principe van niet-tegenspraak, volgens welk men niet tegelijkertijd en onder hetzelfde aspect hetzelfde kan bevestigen en ontkennen. Dit intuïtieve principe vormt de kern van het menselijk denken, en de ontkenning ervan leidt tot volledig relativisme. Niettemin heeft paus Franciscus op dit punt gehamerd en geen ruimte gelaten voor twijfel over zijn denken:

“Polarisatie is niet katholiek. Een katholiek kan niet of-of (aut-aut) denken en alles reduceren tot polarisatie. De essentie van wat katholiek is, is zowel.. als (et-et). De katholiek verenigt het goede en het niet-goede… . . Hoe meer harmonie er is tussen de verschillen en de tegenstellingen, hoe katholieker het is. Hoe meer polarisatie er is, hoe meer men de katholieke geest verliest en vervalt in een sektarische geest. Dit [gezegde] is niet van mij, maar ik herhaal het: wat katholiek is, is niet of-of, maar is zowel-als, het combineren van verschillen. En dit is hoe wij de katholieke manier van omgaan met zonde begrijpen; die is niet puriteins: heiligen en zondaars, beide samen.”⁷

Irrationeel relativisme, draaikolken van nihilisme

De Italiaanse pater Enrico Finotti merkte in een vorig jaar gepubliceerd artikel treffend op: “Bij het zoeken en vaststellen van de waarheid moet men zijn toevlucht nemen tot het of-of. In feite is er maar één waarheid, en die staat tegenover dwaling. Het is niet mogelijk waarheid en leugen, goed en kwaad, God en de duivel samen te voegen.” Hij voegt eraan toe dat het ontkennen van het principe van non-contradictie “de ontkenning van de rationaliteit zelf zou inhouden en zou leiden tot de verschrikkelijke verwarring van het irrationele relativisme, waar alle zekerheid zou instorten en we zouden worden overweldigd door de draaikolken van de vluchtige nihilist.”⁸

Paus Franciscus is consistent met zijn ontkenning van het principe van non-contradictie. In hetzelfde antwoord aan pater Sawyer stelt hij: “Als we zien hoe de Heilige Geest handelt; Hij veroorzaakt eerst wanorde: Denk aan de ochtend van Pinksteren, en de verwarring en rotzooi (lío) die hij daar teweegbracht, en vervolgens brengt hij harmonie teweeg. De heilige Geest in de kerk reduceert niet alles tot één waarde, maar harmoniseert tegengestelde verschillen.”⁹

Beweren dat de Heilige Geest “eerst wanorde veroorzaakt” wanneer Hij handelt is godslastering. De Derde Persoon van de Heilige Drie-eenheid kan niet werken vanuit wanorde, want als opperste Wijsheid is God ook opperste Orde. Paus Franciscus geeft Pinksteren – beschouwd als de openbare geboorte van de Kerk – als voorbeeld van de “wanorde” waardoor de Heilige Geest zou handelen! Bij die gelegenheid, verzameld in het Cenakel, ontvingen de Apostelen de Heilige Geest zoals Onze Heer had beloofd, werden bevestigd in de genade en gingen vol ijver op weg om “de wonderbare werken van God” te verkondigen (Handelingen 2, 11).

De “geest der waarheid” (Joh. 14, 17) kan niet handelen door wanorde, die tegengesteld is aan Gods orde, de dingen of handelingen die volgens de goddelijke wijsheid zijn geordend en uiteindelijk gericht zijn op zijn glorie. Zoals waarheid niet voortkomt uit dwaling, zo kan orde niet voortkomen uit wanorde.

Maar op basis van absurditeit kan men alles zeggen, zoals pater Antonio Spadaro, S.J., hoofdredacteur van Civiltà Cattolica, die gelooft dat in de theologie 2+2 gelijk kan zijn aan 5!¹⁰

Jezus: “Ik heb de wereld overwonnen”

Dit interview waarin paus Franciscus sociologie verwart met marxisme en het principe van non-contradictie ontkent, verergert de vreselijke crisis die het pausdom en de Kerk doormaken.

Onze Heer heeft deze crisis toegelaten als straf voor onze zonden, gezien de schaamteloze immoraliteit in de wereld van vandaag, waar Satan op sommige plaatsen openbare aanbidding ontvangt.

Maar we moeten ons niet laten ontmoedigen.

Te midden van de verschrikkelijke storm die de Kerk van Christus teistert, moeten we trouw blijven aan haar leer en vertrouwen op de woorden van de goddelijke Verlosser: “Ik heb de wereld overwonnen” (Joh. 16, 33).

Maria Allerheiligste, de Moeder van Goede Raad, zal ons helpen trouw te blijven aan het eeuwige leergezag van de Kerk.

Voetnoten:

1. De Redactie, “Exclusive: Pope Francis Denounces Polarization, Talks Women’s Ordination, the U.S. Bishops and More,” America, 28 nov. 2022, https://www.americamagazine.org/faith/2022/11/28/pope-francis-interview-america-244225?

2. De Redactie, “Pope Francis denounces polarization.”

3. De Redactie, “Pope Francis denounces polarization.”

4. “Casaroli Elogia Governo Cubano,” O Estado de S. Paulo, 7 apr. 1974, pp. 1, 14, https://acervo.estadao.com.br/pagina/#!/19740407-30377-nac-0001-999-01-not.

5. “Pope Francis denounces polarization.”

6.   “Pope Francis denounces polarization.”

7. “Pope Francis denounces polarization.”

8. Enrico Finotti, “Et et of aut aut?” O Clarim, 8 dec. 2021, https://www.oclarim.com.mo/en/2021/12/08/et-et-or-aut-aut/.

9. De Redactie, “Paus Franciscus stelt polarisatie aan de kaak”.

10. Tweet van de directeur van Civiltà Cattolica: Theology is not #Mathematics. 2 + 2 in #Theology can make 5. Because it has to do with #God and real #life of #people…   Antonio Spadaro (@antoniospadaro), 5 jan. 2017.