2022-ROn 31 maart 2022 by Redactie

Vorige week werd in Breda een bijeenkomst gehouden met als thema: de missionaire parochie. De dagen waren druk bezocht, meer dan duizend mensen hoorde ik, en iedereen was enthousiast over wat er werd geboden. Het is duidelijk dat veel mensen in onze parochies zich bezorgd maken over de toekomst van het kerk-zijn in onze streken en behoefte hebben aan richting en bemoediging. Daarbij kan het boek van father James Mallon “als God renoveert”(Divine renovation) inspiratie en hulp bieden. Father Mallon was dan ook op de conferentie aanwezig.

Het zou kortzichtig zijn (en ook niet de bedoeling) simpelweg de uiterlijke werkwijze van Mallon toe te passen: een bepaald soort zang in de vieringen, een welkomsgroep die mensen in de vieringen welkom heet, gemeenschapsvorming rond de vieringen etc.

Een parochie kan alleen maar missionair zijn, echt wervend, als er iets fundamenteels aan voorafgaat. De parochie moet echt gelovig en echt kerkelijk zijn. Dat lijkt vanzelfsprekend maar dat is het allerminst. Immers zo gauw je de gelovigen in de kerkbanken gaat vragen wat precies hun geloof is en wat precies hun verhouding is tot de katholieke Kerk dan krijg je heel verschillende antwoorden. In heel veel parochies heeft men vijftig jaar lang niets meer gehoord over de kerkelijke moraal; nooit meer gehoord over de noodzaak tot biechten; het is gewoon in de meeste parochies dat mensen die actief zijn weinig of bijna nooit de eucharistie meevieren en dat ook niet nodig vinden; voor veel parochianen is de eucharistie “breken en delen” in opdracht of naar het voorbeeld van Jezus; het sacrament van het huwelijk is praktisch verdwenen; een kerkelijke uitvaart is ook voor veel kerkgangers één van de opties.

In een dergelijke parochie – en dat zijn er vele zo niet de meeste – kun je niet echt wervend zijn voor het geloof. Daar werken de renoveermethodes slechts – met excuses voor de goede bedoelingen – als “trucjes” om mensen in de kerk te krijgen met weinig hoop op blijvende diepgang en echte uitbreiding van de kudde.

Naar mijn mening is er allereerst een fundamentelere vernieuwing nodig waar bijna niemand aandurft omdat je dan op tegenstand stuit en een gedeelte van je kerkgangers en zeker je vrijwilligers van je vervreemdt

Ik geef hier drie willekeurige voorbeelden uit drie willekeurige parochies die zich de laatste tijd hebben voorgedaan:

–     In Hilvarenbeek heeft het jongerenkoor Luciani op de publicitaire trom geslagen. De pastoor wilde in de door dit koor verzorgde vieringen zondags de drie verplichte lezingen uit het lectionarium hebben en één van de twee officiële geloofsbelijdenissen. Dit vond het koor een al te gortige eis en regelde met het kerkbestuur dat  de zondagsmis op die bepaalde zondag werd vervangen door een woorddienst zonder pastoor. De pastoor ging hier niet mee akkoord. Het ingeschakelde bisdom bleef achter de pastoor staan maar stond wel een aparte woorddienst toe op zondagmiddag.

–     In een andere parochie waar een pasgewijde priester werkzaam is, ging een klachtbrief naar de bisschop, dat ze met de nieuwe kapelaan echt niet vooruit konden: hij was veel te eerbiedig aan het altaar; hij zat voor en na de Mis in toog bij de biechtstoel en hij preekte over bekering en boete.

–     Afgelopen zondag kreeg ik een liturgieboekje in handen van de parochie Nuenen met als thema “Boetvaardigheid”. Het had slechts een vage gelijkenis met een katholieke misviering.

      Een van de bedes in het gebed om vergeving luidde aldus: “Het goede in de ander een kans geven is het anders zijn, het anders denken en voelen waarderen en respecteren. Heer ontferm U.”

      Dan volgt het mij tot nog toe onbekend lied “dossier 107”. Ik zal er één zin uit citeren: “Ik hou van spaghetti en in de Uk draag ik schoenmaat nummer zeven, want jullie weten veel van mij maar niet over mijn leven”.

      Dan vertelt Rita Kusters die werkzaam was op de Grote Beek over haar werk, afgesloten door het lied “Huil maar, lach dan” met zowaar een Latijnse zin: “Sub luna saltamus” (wij dansen onder de maan).

      Na een gebed over Jezus, “voorganger en tochtgenoot”, volgt dan het evangelie over de genezing van de lamme bij de Bethesdavijver. Het evangelie van de verloren zoon dat op deze zondag is voorzien, was blijkbaar niet goed genoeg.

      Dan volgt een ervaringsverhaal door Mario Damen, die les geeft op speciaal onderwijs, over nieuwe kansen, gevolgd door een lied “de toekomst is nu” vol met modieuze rimram.

      De geloofsbelijdenis heeft weinig met het christelijk geloof te maken.

      Na de voorbede klinkt een “solidariteitslied” met veel rijmende ellende.

      Het “tafelgebed” wordt afwisselend gebeden door de voorganger en het volk. Ik citeer de ‘instellingswoorden’ over het brood: “Dit ben ik, het is mijn lichaam. Ik geef mijzelf aan jullie, helemaal voor altijd.” Ze vergeten daarbij dat Jezus zich niet aan ons geeft maar aan de Vader voor ons. Dat maakt deze ‘eucharistie’ niet alleen ongeoorloofd maar ook ongeldig.

      Ik wil u tot slot de uitnodig tot communie niet onthouden: “Wie het zou willen: ik jouw brood, jij mijn brood; Hij ons brood; die mag meedoen wie hij ook is.”

Deze drie voorbeelden staan niet op zichzelf. En de gelovigen in de kerkbanken protesteren niet. Het past blijkbaar bij hun geloof.

Willen we een missionaire parochie kunnen worden, dan moeten we eerst schoon schip maken. In de kerk hoogstaande liturgie vieren, plechtig en met mooie zang (Nederlands of Latijn, vetus ordo of novus ordo) zoals de Kerk het voorschrijft met kerkelijke prediking die alles durft te benoemen als het bij de lezingen aansluit. Een parochie zijn die er niet op uit is mensen af te stoten maar die zich ook niet inhoudt om bepaalde mensen erbij te houden; die het risico durft te nemen dat ze kleiner maar authentieker en dus meer missionair wordt.

Die keuze maken vindt bijna iedereen moeilijk. Want de duivel spartelt hevig tegen en vindt in de pers een trouwe bondgenoot om de kerk negatief in het nieuws te brengen. De duivel weet dat hij daarmee het goede tegen kan houden. Want veel priester en bisschoppen capituleren dan.

Als we daar nou eens keer niet voor door de knieën zouden gaan, maar steun zouden zoeken bij elkaar en radicaal gaan voor wat katholiek is, dan heeft de missionaire parochie misschien een kans.

31 maart 2022