2022-ROn 6 februari 2022 by Redactie

Minder dan 10 procent van de Nederlandse katholieken is het eens met de katholieke moraalopvattingen. De rest staat open voor het homohuwelijk, de afschaffing van het celibaat en de vrouwenwijding. Aldus een onderzoek van Trouw en het Nederlands Dagblad.

Voor mij en voor veel priesters is dit geen verrassing. Er zijn, dat weten we allemaal, in Nederland nog maar weinig katholieken over. Tot die tien procent kom je alleen je iedereen meetelt die van zichzelf zegt dat hij katholiek is. Het grootste gedeelte van die 90 procent “katholieken” zijn bijv. de “katholieken” van het Kempische dorp Bladel die van zins zijn Carnaval naar Pasen te verplaatsen waarbij de dwaze feestelijkheden op Goede Vrijdag van start gaan. Dat zijn de “katholieken” die hun kinderen niet meer laten dopen, hun doden niet meer kerkelijk laten begraven, evenmin trouwen als hun niet-“katholieke” medelanders.

Daar hoort ook een Huub Oosterhuis bij die zich nog steeds katholiek noemt, maar wel eerst trots zijn religieuze geloften schendt, zijn suspensie niet in acht neemt, een alternatieve, schismatieke gemeenschap gaat leiden, trouwt, scheidt en dan een nieuwe relatie aangaat, zijn kinderen niet laat dopen en als klap op de vuurpijl de consecratie van Mis beschouwt als hocuspocus. Uiteraard – en we kunnen daarop hopen en ervoor bidden –  kan hij via biecht, boete en herstel van het aangerichte schandaal de band met de Kerk en met Christus herstellen maar ik heb niet gelezen dat dit gebeurd is nadat de paus een roerende brief heeft geschreven (ja, jezuïeten onder elkaar) en de bisschop van Haarlem als loopjongen bij de oude baas op bezoek is geweest. Ja, waarom eigenlijk? Om tot bekering uit te nodigen? Dat heb ik niet gelezen. Dan kan het alleen maar worden opgevat als een goedkeuring van de kant van de Kerk. Is dat niet de bedoeling, paus en bisschop? Nou, het komt wel bij iedereen als zodanig over. Bedankt namens de weinige katholieken die er nog zijn en die zich geschandaliseerd voelen door hun herders!

Er wordt in het onderzoek geconstateerd dat maar weinig “katholieken” hun bisschoppen kennen. Ik vind het veel erger dat weinig “katholieken” Jezus Christus kennen en wat Hij ons geopenbaard heeft. De inhouden van het geloof zijn bij de meesten vervaagd. Geen wonder dat dan het kerkbezoek, mede door het coronabeleid van de bisschoppen, steeds verder inkrimpt en dat daarmee het katholieke levensgevoel langzaam verdampt. Corona is de laatste katalysator in het proces van geloofsafval dat sinds de jaren zestig van de vorige eeuw aan de gang is en dat het veelgeroemde Vaticaans Concilie niet heeft kunnen stoppen, ja zelfs via zijn veelgeprezen geest alleen maar heeft bevorderd. Immers het antwoord van de Kerk op de secularisatie was sinds de zestiger jaren een verdere zelfaanpassing aan de wereld. In praktisch geen enkele parochie werd het geloof in zijn volheid gepreekt. Catechese is al vijftig jaar een slap aftreksel van wat het moet zijn. Katholieke scholen zijn er niet meer. En wanneer horen de laatste jaren in het maatschappelijk debat de zo noodzakelijk stem van de bisschoppen? In het jongste debat over de afschaffing van de bedenktermijn voor abortus is het van de kant van de bisschoppen oorverdovend stil. Liturgie is in grote mate gehorizontaliseerd. Een priester die in de coronatijd regelmatig live streams uit parochies had bekeken, zei mij geschokt te zijn door de wijze van liturgie vieren en het niveau van de prediking.

Nu wordt die wijze van liturgie vieren en het niveau van de prediking niet allen door de priester bepaald. In onze parochies wordt nog veelal de dienst uitgemaakt door een oudere generatie, gevormd in de zestiger en zeventiger jaren, die alleen maar willen horen van “samen fijn vieren” en “iedereen is welkom”. Preken over zonde of biecht en zeker over de uitersten is niet gewenst. Een priester die dat wel waagt, die de verzwegen katholieke thema’s aan de orde stelt, wordt in het gunstigste geval niet aardig gevonden of niet serieus genomen (oh, daar heb je hem weer!) maar is ook het voorwerp van klachten bij de bisschop of ingezonden mededelingen in de plaatselijke krant. Bisschoppen worden daar op zijn minst zenuwachtig van en hebben dan nog liever alternatieve vieringen waar niemand over klaagt omdat de echte katholieken al lang zijn weggelopen uit de parochie.

Dit betekent dat er over de priesters vaak een grauwe deken, een soort grauwsluier is komen liggen van wenselijk maar lang niet altijd fervent katholiek gedrag. Dan vindt iedereen je aardig en de bisschop is tevreden.

Pasgewijde priesters die hun hoofd boven het grauwe maaiveld uitsteken en nieuwe initiatieven ontwikkelen ontmoeten soms felle tegenstand van enkele bejaarde progressievelingen die brieven naar de bisschop schrijven en die soms kerkbesturen (waarvan sommige leden nauwelijks in de kerk komen) voor hun kar weten te spannen. Er zijn bisschoppen die daar hun oor naar laten hangen en de betreffende priester als onbenoembaar gaan beschouwen. Want, zo lijkt het, het “wij samen” gaat altijd boven het bevorderen van de katholieke waarheid en de echt katholieke praktijk.

Een weet u wie daarvan de dupe zijn? De echte katholieken die van hun priesters een eerbiedige liturgie, een voluit katholieke prediking en katholieke devoties verwachten. En dat is met name de jongere aanwas in de kerk. Zij willen bewust katholiek zijn. Zij zoeken vergeefs naar een thuis in de gemiddelde parochie. Zij worden naar een bepaalde duidelijke, inspirerende priester in een bepaalde parochie getrokken. Maar als die priester na hierboven genoemde klachten door de bisschop wordt verplaatst, zijn ze weer ontheemd. Niet weinigen vinden een veilig thuis in de kerken van de Petrusbroederschap of van Pius X. Daar zit de toekomst van de Kerk, niet in onze verkalkte parochies.

Ik heb er al langer voor gepleit: wij moeten van af van de territoriale parochiestructuur. Die past niet meer in onze ontkerkelijkte wereld. De bisschoppen zouden er niet voor moeten kiezen grijze katholieken, producten van de secularisatie van de zestiger/zeventigerjaren zo comfortabel mogelijk naar hun einde te begeleiden en daarmee het definitieve einde van de parochie in te luiden. Immers de hoop ligt bij de nieuwe katholieken, gezinnen en individuen die voor een duidelijker geloof, een sacrale liturgie en innerlijke verdieping kiezen. Daarmee moeten we wervend optreden. Met dat geloof, niet met het bange geloof van de compromissen, moeten de bisschoppen naar buiten treden, niet bang voor de kritiek die ze zeker zullen krijgen. Want door die houding zullen ze respect en interesse afdwingen. Er zijn genoeg jonge mensen, studenten, intellectuelen die open staan voor het geloof, voor de waarheid van het katholieke geloof maar die afstuiten op grauwsluier van de compromissenkerk.

5^de zondag door het jaar

6 februari 2022